بيست و نهمين حرف الفباي توركي آزربايجاني اين حرف صدا دار مي باشد كه در زبان فارسي وجود ندارد و
علامت قراردادي اش در رسم الخط عربي ( اوˇ ) مي باشد .
املاء و معاني لغات پُركاربرد ومصطلح در زبان توركي آزربايجاني شامل حرف ü در جدول زير آمده هست :
سه ماهه | Üçaylıq | سه پايه | Üçayaq | سه | Üç |
سه بُعدي | Üçölçülü | يك سوم ، ثلث | Üçdəbir | مثلث | Üçgül |
سه گوشه ، سه ضلعي ، داراي سه زاويه | Üçbucaqlı | ||||
براي ، بخاطر ، بدليل | Üçün | ||||
قدرت | Güc | ||||
انگور | Üzüm | ||||
شنا كردن ، متأسف كردن ، ناراحت كردن | Üzmək | ||||
ستاره پروين ، ثريا | Ülkər | ||||
نا اميد ، ناكام | Ümidsiz | آرزو ، تقاضا ، اميد | Ümid | ||
بي صدا،ناشناخته | Ünsüz | مصوت ، مشهور | Ünlü | صدا ، شهرت | Ün |
قلب ، دل ، مركز | Ürək | ||||
دلير ، جسور | Ürəkli | بيهوشي ، ضعف | Ürəkkeçmə | يكدل ، همدل | Ürəkbir |
شهر اسكو | Üskü | ||||
رميدگي ، ترس ، واهمه | Ürkü | رميدن ، فرار كردن ، ترسيدن | Ürkmək | كره اسب مادة دو ساله | Ürkə |
بالا ، روي ، فوق ، قوه ( رياضي ) ، توان | Üst | ||||
غالب آمدن ، برتر شدن | Üstələmək | عمل جمع در رياضيات | Üstəgəlmə | علامت جمع ، بعلاوه | Üstəgəl |
برتر ، مقدم | Üstün | روپوش ، سرپوش ، واقع در بالا | Üstlük | علاوه ، اضافه | Üstəlik |
روباز | Üstüaçıq | رويهم ، در مجموع | Üst – üstə | برتري ، تقدم | Üstünlük |
روبنا ، ساختار همه جانبه و روبنائي اجتماع ، محل سياست گذاري و تدبير انديشي همه جانبه كشور و تشكيلات | Üstqurum | ||||
اطو | Ütü | ||||
پوشيده ، پنهان ، سرپوشيده ، رازگونه | Üstüörtülü | ||||
تب و لرز | Üşütmə | سردكننده ، سرمازا | Üşüdücü | احساس سرما كردن | Üşümək |
متأسف ، غمگين | Üzgün | سرو وضع، قيافه | Üz-göz | صورت ، چهره | Üz |
روبه رو شدن | Üzləşmək | ماسك | Üzlük | پررو | Üzlü |
اسفند ، اسپند | Üzərlik | ||||
اساساً ، براساس | Üzrə | ||||
حلقه ، انگشتر | Üzük | ||||
نگين انگشتري | Üzükqaşı | ||||
بودجه | Büdcə | ||||
مفصل ، زانو | Büküm | تا شده | Bükük | بستن ، تا كردن | Bükmək |
لقمه ، ساندويچ ، پيچ | Bükmə -Dürmək | ||||
بلبل | Bülbül | ||||
كامل ، تمام | Bütöv | ||||
همه ، كامل ، سراسر | Bütün | ||||
چروكيده | Bürüşük | ||||
پوسيده ، كهنه | Çürük | ||||
كوتوله ، خيلي كوچك | Cürə | ||||
برابر ، مساوي ، جفت ، خيش | Cüt | ||||
آواز پرنده ، جيك جيك | Cüyültü | ||||
ديروز | Dünən | روز گذشته | Dün | ||
مشت ، داخل سازي | Dürtmə | ||||
اردوگاه | Düşəlgə | ||||
دكمه | Düymə | ||||
صاف ، مسطح ، راست | Düz | ||||
صحيح ، درست | düzgün | ||||
تعقيب كننده | güdükçü | تعقيب ، مراقبت | Güdmə | تعقيب كردن | Güdmək |
گل پروري | Gülçülük | گل فروش | Gülçü | گل ، شكوفه | Gül |
خنداندن | Güldürmək | ||||
نقره | Gümüş | ||||
خورشيد | Gün | ||||
مشرق ، شرق | Günçıxan | ||||
جنوب | Güney | ||||
گرجي ، اهل گرجستان | Gürcü | ||||
چوپ پنبه | Gürdək | ||||
اعتماد كردن | Güvənmək | ||||
فصل پائيز | Güz | ||||
آئينه ، منعكس كننده | Güzgü | ||||
مرتفع ، بلند | Hündür | ||||
بطور جمعي پارس كردن ، عوعو كردن | Hürüşmək | ||||
توله سگ ، بچه سگ | Küçük | ||||
خاكستر | Kül | ||||
كوتاه | Külə | ||||
دستگاه باد سنج | Küləkölçən | هواكش | Küləklik | باد،كولاك،بوران | Külək |
كرد ، اهل كردستان | Kürd | ||||
كُشتي گير | Güləşçi | كُشتي گرفتن | Güləşmək | كُشتي | Güləşmə |
قهركردن | Küsmək | ||||
فوران كردن ، با سرعت و شدت بيرون زدن | Püskürmək | ||||
فتيله ، مشعل | Pülük | ||||
قُرعه | püşk | ||||
غذا ، طعام كودك | Püfə | فوت | püf | ||
شير | Süd | ||||
سُفره | Süfrə | ||||
سگ هرزه | Sümsük | ||||
استخوان | Sümük | ||||
جارو | Süpürgə | ||||
ناپايدار | Sürəksiz | مُمتد بودن | Sürəklilik | دوام ، ادامه | Sürək |
تبعيد | Sürgün | ||||
گله ، رمه ، گروه ، دسته | Sürü | ||||
ماليده شدن | Sürtülmək | ||||
صافي ، فيلتر | Süzgəc | آبكش شده | Süzülmüş | از صافي گذراندن | Süzmək |
شيشه | Şüşə | ||||
شويد ، شبت | Şüyüd | ||||
مو ، زلف | Tük | ||||
حيله گري ، مكاري | Tülkülük | روباه | Tülkü | ||
قبر ، گور | Tün | ||||
تُف كردن | Tüpürmək | ||||
تورك ، ملت تورك | Türk | ||||
دود | Tüstü | ||||
توتون | Tütün | ||||
سُرخوردن ، اسكي رفتن | Züyüldəmək | سُرخورنده | Züyüçü | سُر ، ليز | Züy |
منابع :
1- فرهنگ تركي - فارسي داشقين نوشته علي حسين زاده ( داشقين ) انتشارات اختر تبريز 1386
2- فرهنگ تركي - فارسي شاهمرسي نوشته پرويز زارع شاهمرسي انتشارات اختر تبريز 1387